Bu yazıdaki konumuz beşeri hekimlikte de veteriner hekimlikte de karşılaştığımız ve can dostlarımızın refahını etkileyen bir hastalık olan epilepsi.
Doğum sırasında ya da sonrasında beynin bir bölgesindeki nöronların anormal elektrik sinyali göndermesi sonucu ortaya çıkan, beyin nöronlarının aniden deşarj olduğu bir hastalıktır. Kronik bir rahatsızlık olup nöbetler halinde ortaya çıkar. Süresi değişkendir. Can dostunuzda istemsiz kas kasılmaları, bilinç değişiklikleri oluşur. Can dostunuzun yaşam kalitesi etkilenir.
İsveç’te riskli yaş grubunda olan 10.000 köpekten 18’inde epilepsiye ait bulgulara rastlanmıştır (Heske ve ark., 2014). Başka çalışmada ise İngiltere’deki köpeklerde epilepsinin görülme sıklığı %0,62 raporlanmıştır (Kearsley-Fleet ve ark., 2013). Veena ve ark. (2020) 7 aylık - 4 yaş aralığını ve Gilbert ve ark. (2020)’da 6 aylık – 6 yaş aralığını yaptıkları çalışmalarda epilepsinin en yoğun gözlendiği dönem olarak saptamışlardır. Yaşın epilepsi üzerine olan etkisini araştırmak için yapılan 99 köpekle yapılan başka bir çalışmada 5-7 yaş aralığında görülme oranının %23, 8-10 yaş aralığında görülme oranının %45, 11-13 yaş aralığında görülme oranının %39 olduğu, 14 yaştan büyük 7 köpeğin ise 2’sinde görüldüğü belirtilmiştir (Ghormley ve ark., 2015). Kedilerle ilgili yapılan bir çalışmada ise 1-7 yaş aralığındaki kedilerin çoğunluğunda idiopatik epilepsi teşhis edilmiştir (Podell, 2008). Ayrıca nöbet geçirdiği bilinen 81 kedinin %22’sinde epilepsi teşhisi konmuştur (Wahle ve ark., 2014).
Epilepsi köpeklerde Beagle, Berger Allemand, Golden Retriever, Pug, Terrier, Teckel, Border Collie ve Labrador Retriever gibi bazı ırklarda sık görülür. Özellikle karşılaşılan 3,731 adet nöbet vakasının 2,962'sinin (%79,4) safkan hayvanlar-da görüldüğü belirtilmiştir (Erlen ve ark., 2018). Yine aynı çalışmada epilepsinin erkeklerde daha fazla görüldüğü saptanmıştır (%57,1) ve bu erkek köpeklerin 934'üne (%25) kısırlaştırma operasyonu yapıldığı gözlemlenmiştir. İdiopa-tik dişi epilepsili köpeklerde yapılan bir çalışma-da ilk nöbetlerini 45 köpekten 17’si kızgınlık döneminde, 6 köpeğin kızgınlıktan 1-3 ay sonra geçirdiği tespit edilmiş, 9 köpekte ise östrus döneminde tekrarlayan nöbetlerle karşılaşıldığı görülmüştür (Van Meervenne ve ark., 2014). Veena ve ark., (2020)’de yaptığı bir çalışmada ise benzer şekilde erkeklerde dişilere oranla epilepsinin daha fazla görüldüğü ve çalışmada kullanılan 30 köpek ırkından German Shepherd (n:6, %1,14), Labrador (n:6, %1,06), bilinmeyen (n:2, %0,51), Pomeranian (n:3, %1,03) ve St. Bernard (n:2, %2,89) olmak üzere sadece 5 ırka epilepsi teşhisi konulduğu belirtilmiştir.
Nöbetlerin tekrar tekrar ortaya çıktığı veya kendiliğinden oluştuğu hayvan modellerinin beyinlerinde bir dizi nörodejeneratif ve patolojik değişikliğin gözlemlendiği bildirilmiştir (Farrell ve ark., 2017).
Can dostunuzda gözlemlediğiniz belirtilerden sonra muhakkak klinisyen veteriner hekiminizi bilgilendirmeniz ve tedaviye başlamanız gerekmektedir.
BARF TR firması olarak çiğ beslenmenin epilepsi hastası can dostlarımız üzerinde de olumlu etkilerini gözlemliyoruz. Daha önce tükettikleri mamalarda atak geçiren dostlarımız çiğ beslenme diyetiyle birlikte bu atakların azaldığını müşterilerimizin bize ilettikleri sonuçlar neticesinde öğrenmiş bulunmaktayız.
Tüm can dostlarımızın tüyü kadar ömrü olmasını diler, sağlıklı ve mutlu bir hayat yaşamalarını temenni ederim…
Kaynakça : http://cusbed.cumhuriyet.edu.tr/tr/pub/cusbed/article/871042
VET. HEK. SERAP BALAT GÜN